Co nam zabiera żelazo?

Pierogi, kluski, naleśniki, sucharki czy inne gotowe dania bezmięsne nie zapewniają odpowiedniej ilości żelaza hemowego, ważnego zarówno dla utrzymania jego prawidłowego poziomu, jak i zapasów w postaci ferrytyny. Często spożywamy też pokarmy hamujące wchłanianie żelaza, np. fityniany w owsiance czy herbacie. Ponadto dania ze słoików czy puszek, ryż i makaron z białej mąki są ubogie w kwas foliowy i witaminę B12, które mają duży wpływ na przyswajanie żelaza. Jakie jeszcze mogą być przyczyny anemii?

Schorzenia jelit, np. choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Do spadku stężenia żelaza we krwi dochodzi też u osób z celiakią i zanikiem kosmków jelitowych. Wielu chorych na celiakię pozostaje niezdiagnozowanych, a jej jedynym objawem może być utrzymująca się przewlekle anemia.

Zakażenia jedną z bakterii, którym żelazo jest niezbędne do wzrostu, np. Helicobacter pylori. U osób zmagających się z wywołanymi przez bakterie stanami zapalnymi oprócz niskiego stężenia żelaza stwierdza się też niedobory witaminy B12.

Preparaty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Ich częste stosowanie grozi uszkodzeniem błony śluzowej układu pokarmowego i tworzeniem się w niej ranek, z których sączy się krew. Do powstawania krwawiących nadżerek przyczynia się nadużywanie aspiryny i innych leków na bazie kwasu acetylosalicylowego przepisywanych np. przy bólach stawów, neuralgii czy migrenie. Ostrożność trzeba wykazać zwłaszcza przy stosowaniu preparatów zawierających takie substancje czynne jak ibuprofen, diklofenak, ketoprofen, naproksen.  

Zbyt długie stosowanie leków na zgagę. Dla dobrego wchłaniania żelaza potrzebne jest niskie pH w żołądku, zaś leki zawierające omeprazol lub pantoprazol i inne preparaty dostępne bez recepty zwiększają pH soku żołądkowego. Dlatego najlepiej je odstawić po kilku dniach zażywania.

Np. rak jelita grubego czy żołądka. Rosnący guz może "podkrwawiać" oraz wpływać na zmianę metabolizmu wielu enzymów w organizmie, powodując nasilającą się anemię. 

U osób w trakcie chemio i radioterapii stężenie żelaza zwykle spada i normuje się po ok. 2 latach po zakończeniu leczenia onkologicznego.

Anemię wywołują zasiedlające dwunastnicę i jelito cienkie tasiemiec bruzdogłowiec szeroki i tęgoryjec. Pierwszy "kradnie" nam witaminę B12,  potrzebną do przyswajania żelaza, drugi natomiast powoduje przewlekłe krwawienia.