Owoce i warzywa w służbie zdrowiu
Nauka ma mocne dowody na to, że spożycie warzyw i owoców znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe i choroby sercowo-naczyniowe, nadciśnienie, cukrzycę i otyłość.
Ważna jest nie tylko ilość, lecz także częstotliwość spożywania warzyw i owoców. Wg najnowszych doniesień naukowych codzienne spożywanie 1-3 porcji owoców i warzyw zmniejsza o 14 proc. ryzyko zachorowania na nowotwór, udar mózgu czy zawał serca. Spożywanie 5-7 porcji ogranicza takie ryzyko o 36 proc., a spożywanie ponad 7 porcji dziennie powoduje spadek tego ryzyka aż o 42 proc.
Dlaczego są takie ważne w diecie?
Siła warzyw i owoców wynika z ich wartości odżywczej i zdolności antyoksydacyjnych (neutralizacji wolnych rodników). Warzywa i owoce są źródłem błonnika pokarmowego, witamin (C, beta-karotenu, K, folianów), minerałów (potas, magnez) oraz licznych substancji bioaktywnych (np. flawonoidów, polifenoli, fitosteroli). Dostarczają też niewiele kalorii.
Niepokojące statystyki
Jednak z danych Instytutu Żywności i Żywienia i GUS wynika, że spożycie warzyw i owoców od kilkunastu lat nie rośnie, lecz lekko spada. Statystyczny Polak pije rocznie 11,4 litra soków owocowych (czyli 32 ml dziennie). A WHO zaleca dziennie porcję 200 ml soku.
Co wybrać?
Sok to produkt otrzymywany wyłącznie ze świeżych, chłodzonych lub mrożonych owoców lub warzyw. W sokach nie ma cukru, substancji konserwujących, barwników i aromatów innych niż otrzymane z owoców i warzyw.
Nektar zawiera 25-100 proc. wsadu owocowego lub warzywnego. Powstaje z kwaśnych lub cierpkich owoców (np. porzeczka, aronia) oraz z owoców o gęstej konsystencji (np. banan). Do nektarów nie dodaje się substancji konserwujących, sztucznych barwników i aromatów, ale dosładza się je cukrem lub miodem.
Napój owocowy lub warzywny zawiera od 20 proc. do 100 proc. wsadu owocowego lub warzywnego. Może zawierać barwniki i aromaty oraz inne dodatki. Może być konserwowany chemicznie albo pasteryzowany (informacja na opakowaniu).
W przypadku napoju należy czytać etykiety, bo napojem owocowym lub warzywnym nazwany jest również produkt bogaty w składniki owocowe, np. sok 100-procentowy jabłkowy z dodatkiem mięty, pasteryzowany, bez chemicznych dodatków. Napój - nie zawiera (lub ma niską zawartość) soku, przecieru z owoców lub warzyw, poniżej 20 proc., czasem tylko 0,1 proc. To np. woda smakowa. Zawiera wodę, cukier, ewentualnie sok.
Może zawierać barwniki, aromaty i inne dodatki. Może być konserwowany chemicznie. Nowością są soki NFC - nie z koncentratu (Not From Concentrate), tłoczone lub wyciskane z surowych owoców lub warzyw, bez żadnych dodatków.
Popularność zyskują soki przecierowe typu smoothie. To schłodzone napoje ze zmiksowanych owoców z dodatkiem syropów smakowych, jogurtów, mleka, miodu, oraz soki mętne (pomarańczowe i grejpfrutowe), które z uwagi na brak klarowania i filtracji mają więcej bioaktywnych polifenoli.
