Łańcut. Szlakiem słynnych rezydencji
Gdy w 1944 r. Alfred III Potocki opuszczał Łańcut wywiózł podobno jedenaście wagonów najcenniejszych rzeczy, choć zwiedzający dzisiejszy zamek turyści nie zauważają braków w pięknym wyposażeniu. Zmarł na emigracji w 1958 r.
Dwa wielkie rody – książąt Czartoryskich, a później hrabiów Potockich – urządziły tu rezydencję, przy której bledną francuskie pałace. Dziś słynna arystokratyczna siedziba jest najczęściej odwiedzaną atrakcją Podkarpacia.
Zamek w Łańcucie jest jedną z pierwszych w Polsce arystokratycznych siedzib zamienionych na muzeum. Jak głosi legenda, kiedy do miasta w lipcu 1944 roku zbliżała się Armia Czerwona, pełnomocnik ordynata łańcuckiego wywiesił kartkę z napisem w języku rosyjskim „Muzeum Narodu Polskiego”, co uchroniło zamek przed grabieżą.
Przepiękny budynek otoczony jest starym, rozległym parkiem. W oryginalnym stanie zachowane są także budynki zespołu pałacowego – stajnie, palmiarnia, szklarnie, gorzelnia, a nawet korty tenisowe. Ogrody swój obecny kształt zawdzięczają Elżbiecie z Radziwiłłów Potockiej, żonie III ordynata Romana. Księżna znacznie rozszerzyła park w stylu angielskim, francuskim i włoskim.
Łańcut słynął wówczas z uprawy storczyków, którą w 2008 roku odtworzono. Pałac powstał w I połowie XVII wieku i początkowo był budowlą obronną. W zespół rezydencjonalny przekształciła go Izabela z Czartoryskich Lubomirska, a dopiero po jej śmierci przeszedł w posiadanie Potockich.
O dziejach miasteczka sięgających roku 1349 możemy się dowiedzieć zwiedzając ekspozycję historyczną. Pierwszymi właścicielami tych włości byli Pileccy, którzy na wzgórzu zwanym Łysą Górą wybudowali mały zamek.
Później panował tu Stanisław Stadnicki słynny okrutnik i hultaj, zwany Łańcuckim Diabłem. Dopiero od czasów Lubomirskich miasto nabrało prawdziwego blasku. Poza pałacowym założeniem znajduje się inna perła architektoniczna – miejscowa synagoga. Zachwyca bogactwem i skalą wnętrza i należy do najznamienitszych tego typu budowli w Europie. Szczególnie piękna jest rzeźbiona i bogato dekorowana barwną polichromią i sztukaterią bima, czyli podwyższenie, z którego czyta się Torę.
Łańcut praktycznie
Muzeum – Zamek w Łańcucie ul. Zamkowa 1, Łańcut, tel: 17 225 20 08, e-mail: kasy@zamek-lancut.pl. Ekspozycja główna obejmuje wnętrza zamkowe, stajnię i wozownię. Wejście do tych obiektów wyłącznie z przewodnikiem w godzinach: poniedziałek 12.00 – 16.00, wtorek – sobota 9.00 – 16.00, niedziela 9.00 - 17.00. Bez przewodnika można zwiedzać wystawy sztuki cerkiewnej i historii miasta, oraz oranżerię i storczykarnię. Bilety: 35 i 26 zł. Wstęp na teren parku jest bezpłatny.
Karpacki Szlak Ogrodów i Domów Historycznych. Wokół Łańcuta są 32 obiekty, będące najpiękniejszymi pałacami, zamkami i dworami regionu. W wielu z tych miejsc można spróbować dawnej kuchni dworskiej i zatrzymać się na nocleg.
