Korki na drodze do mózgu!
By dobrze działał, musi przepływać przez jego komórki dużo krwi. Gdy dojdzie do zwężenia tętnic szyjnych, mózg zaczyna szwankować.
Nie każde zwężenie tętnicy szyjnej daje objawy. To zależy od jego przyczyny: czy np. tworząca je blaszka miażdżycowa jest stabilna, czy też łatwo się kruszy i tworzą się na niej skrzepliny. W tym drugim przypadku oderwane fragmenty przemieszczają się z krwią do mózgu i zatykają drobniejsze naczynia. To daje przemijające lub trwałe objawy, np. spowodowane niedokrwieniem siatkówki zaburzenia wzroku, mroczki, ubytki w polu widzenia lub nagłe osłabienie ostrości wzroku. Mogą wystąpić zaburzenia czucia (przeczulica, mrowienie, drętwienie), niedowład mięśni twarzy, ręki czy nogi, zaburzenia artykulacji. A jeśli zwężenie dotyczy prawej tętnicy szyjnej, także zaburzenia mowy.
Zawsze przy pojawieniu się niepokojących objawów. Zwykle pacjenci zgłaszają się z zawrotami głowy, zaburzeniami równowagi lub mroczkami przed oczyma. Czasem uskarżają się na przemijające osłabienie, omdlenia, nieostre widzenie lub błyski. To nie uprawnia jednak do rozpoznania niedokrwienia mózgu, nawet jeśli w wykonanych badaniach wykryje się duże zwężenie tętnicy.
Na przykład w oparciu o wywiad chorobowy i wysłuchanie charakterystycznego szmeru nad tętnicą. Świadczy on o podwyższonym ryzyku zawału serca i udaru mózgu. Ale trzeba pamiętać, że nawet przy bardzo dużych zwężeniach (gdy światło tętnicy jest już niemal zamknięte) szmer może nie występować. Dlatego wykonuje się dopplerowskie USG i angio- CT albo -MR - badania uwidaczniające tętnice i precyzyjnie określające stopień zwężenia. Tradycyjną arteriografię rezerwuje się dla pacjentów przed zabiegiem lub takich, u których mniej inwazyjne badania nie pozwalają na szczegółową ocenę zmian.
Przy niewielkich, objawowych zwężeniach wystarczają leki: przeciwkrzepliwe oraz przeciwnadciśnieniowe, wyrównujące cukrzycę czy obniżające poziom cholesterolu. Jeśli zwężenie jest większe niż 70 proc. światła tętnicy, a chory przebył już epizod niedokrwienia mózgu, wykonuje się zabieg udrożnienia tętnicy - endarterektomię lub angioplastykę z wstawieniem stentu (rurki zapobiegającej ponownemu zamknięciu naczynia). Jest on też wskazany przy zwężeniach większych niż 50 proc., gdy pacjent uskarża się na nawracające objawy niedokrwienne (omdlenia, zaburzenia wzroku), i u chorych bezobjawowych, u których wykryto obustronne zwężenie dużego stopnia (ponad 70 proc.), a czekają np. na operację bajpasów albo tętniaka aorty.
1. Ponieważ w ponad 90 proc. przypadków przyczyną zwężenia tętnic jest miażdżyca - jego ryzyko rośnie z wiekiem. Jest też wyższe u osób z nadciśnieniem i cukrzycą. Dlatego ważne jest prawidłowe leczenie tych schorzeń.
2. Przy zwężeniu tętnic szyjnych absolutnie nie wolno palić. Wskazany jest regularny wysiłek fizyczny - codziennie co najmniej pół godziny (najlepsze są ćwiczenia aerobowe) oraz dieta uboga w tłuszcze nasycone. Trzeba również unikać nadwagi.
